Verkeer en luchtkwaliteit in Utrecht West, 2009
Verkeer en luchtkwaliteit zijn belangrijke thema’s binnen de gemeente Utrecht en zijn zeker in Utrecht West zeer actueel. In 2008 hebben diverse grootschalige wegwerkzaamheden in of nabij de wijk plaats gevonden (Cartesiusweg, Graadt van Roggenweg) en eind 2007 is de aansluiting op de A2 bij Oog in Al afgesloten en een nieuwe oprit enkele kilometers noordelijker geopend. Deze gebeurtenissen hebben er mede toe geleid dat de verkeersstroom door Utrecht West in 2008 is toegenomen, net als klachten over deze situatie. De wijkraad van Utrecht West heeft daarom in 2008 Onderzoeksbureau Labyrinth ingeschakeld om de situatie te onderzoeken.
De wijkraad is benieuwd hoe groot de verkeersoverlast nu echt is, welke overlast het precies betreft en ook wat de betekenis van het thema luchtkwaliteit is voor bewoners. In de periode van november 2008 t/m half januari 2009 heeft het veldwerk voor het onderzoek plaatsgevonden. Bewoners van 18 jaar en ouder hebben de vragenlijst online kunnen invullen (www.wijkraadplegingwest.nl) en tevens zijn telefonische interviews afgenomen en zijn enquêteurs langs de deuren gegaan in Utrecht West, juist ook op die plekken waar de respons in eerste instantie tegenviel. Op deze wijze is een groep van representatieve bewoners uit de gehele wijk bereikt. In totaal hebben 1400 respondenten aan het onderzoek deelgenomen.
Het onderzoek maakt de volgende 10 belangrijke zaken duidelijk:
1. De helft van alle bewoners ervaart veel verkeersoverlast, slechts een kleine groep (13%) heeft helemaal geen overlast. In alle wijken speelt deze problematiek, maar Oog in Al / Welgelegen springt er in dit opzicht extra negatief uit. De overlast is het afgelopen jaar (2008) overal sterk toegenomen, maar vooral in Oog in Al / Welgelegen.
2. Een aanzienlijk deel van de bewoners relateert de toegenomen overlast aan de afsluiting van de A2 bij Oog in Al, eind 2007. Vier op de vijf bewoners zijn van mening dat deze aansluiting heropend zou moeten worden, om zodoende in ieder geval het ‘sluipverkeer’ door Oog in Al te verminderen. Het verdient aanbeveling om deze breed gesteunde opvatting op haalbaarheid of op alternatieven te onderzoeken.
3. Van alle verkeersproblemen moet het verminderen van de verkeersdrukte in Utrecht West de hoogste prioriteit krijgen, volgens bewoners. Bij het vraagstuk over de bereikbaarheid van het centrum en de lokalisering van verkeersaanzuigende voorzieningen moet met dit breed gedragen verlangen rekening worden gehouden.
4. Ondanks de grote overlast van verkeersdrukte in Utrecht West, heeft de doorstroming van voetgangers en fietsers prioriteit boven de doorstroming van autoverkeer.
5. Naast verkeersdrukte bestaat ook stevige overlast van hardrijders en door het ontstaan van gevaarlijke situaties voor het langzame verkeer. Dit zijn thema’s waar de gemeente strenger op zou moeten handhaven om zodoende deze overlast te verminderen.
6. Bewoners zijn van mening dat winkels beter op de rustige uren overdag bevoorraad kunnen worden, om zo (mogelijke) verkeersdrukte tijdens spitsuren en geluidsoverlast ’s avonds te voorkomen.
7. Aansluitend op de grote verkeersoverlast maken wijkbewoners zich ook zorgen over de luchtkwaliteit: 38% ervaart veel overlast van luchtvervuiling, 42% heeft enige overlast. De helft van alle bewoners vindt de kwaliteit van de lucht in Utrecht West matig of slecht en ook de helft van alle wijkbewoners is ervan overtuigd of verwacht dat de (slechte) lucht in de wijk hun gezondheid negatief beïnvloed. Ook al kan het causale verband tussen klachten en luchtkwaliteit soms moeilijk bewezen worden, toch moeten de angst en ervaringen van bewoners op dit gebied zeer serieus genomen worden.
8. In een aantal buurten is sprake van overlast van luchtvervuiling van het scheepvaartverkeer op het Amsterdam-Rijnkanaal, soms zelfs dagelijkse overlast (vooral in de Halve Maan). Dit thema blijft vaak onderbelicht in plannen en beleid, maar gezien de aanwezige overlast is het raadzaam om nader onderzoek te doen naar wat deze vervuiling precies inhoudt en wat de gevolgen en mogelijke oplossingen zijn.
9. Bewoners die klachten over verkeer of luchtkwaliteit hebben geuit, zijn ontevreden over de feedback van de gemeente. In veel gevallen bleef een reactie uit. Hier zou de gemeente zorgvuldiger mee om moeten gaan.
10. Ruim een derde van alle bewoners zou zelf minder willen gaan autorijden om de verkeersproblematiek te verminderen. Tussen de wens om dit te gaan doen en het daadwerkelijk doen zit vaak een groot verschil. Het is daarom aan te bevelen om bewoners actief te stimuleren om hier meer over na te gaan denken en ook echt tot actie over te gaan. De potentiële bereidheid is immers aanwezig.